Maak van de goedkoopste Mac, een snelle Mac
27-09-2017 14:09 - Hoewel het verschil in gebruiksgemak tussen verschillende besturingssystemen steeds kleiner wordt is Apple Mac OSX nog steeds een prettig systeem om mee te werken. Maar een Mac is duur, flink duurder dan een Windows of Linux computer. Toch kan je het goedkoopste model uit de Apple-range - een MacMini van € 437,– op een eenvoudige manier, veel sneller maken.
Al meer dan 25 jaar geleden kocht ik mijn eerste Mac. Een Mac Classic met een 80Mb harde schijf en 4mb werkgeheugen, voor 2100 gulden ( € 952,–) . Twee weken terug heb ik mijn 10de Macintosh gekocht. Een MacMini Met 4Gb werkgeheugen en een 500Gb harde schijf. Met een prijs van € 437,– (exbtw) de goedkoopste Apple-computer die ooit geleverd is. De prijs van het goedkoopste model is in die 25 jaar meer dan gehalveerd. De prestaties zijn misschien wel verduizendvoudigd. (In de prijsvergelijking heb ik het 9" zwart/wit scherm, muis en toetsenbord maar even buiten beschouwing gelaten, want bij de MacMini worden geen toetsenbord en scherm geleverd. ;).
Toch blijft Macintosh ten opzichte van Windows of Linux een duur bestuuringssysteem. Voor € 250 heb je al een heel behoorlijke Windows desktop en Linux kan je al laten draaien op een Rasberry Pi van € 39.99. Eerlijk is eerlijk: daar moet je dan nog wel een harde schijf en een behuizing bij kopen. Maar voor minder dan 150 euro heb je dan toch een prima desktop systeem, waarop je kunt tekstverwerken, mailen, internetten, video kijken en al die andere dingen waar een gemiddelde werkcomputer voor gebruikt wordt.
Maar ja, hoewel ik op bijna alleen maar ‘cross-Linux’ opensource software (OpenOffice, Scribus (dtp), Gimp (Photoshop), InkScape (Illustrator) ben overgestapt en ook een poging aan het doen ben om op een oude iMac een mooi Ubuntu-werkstation in te richten, voelt het Mac besturingssysteem nog steeds zo vertrouwd aan, dat ik het niet helemaal durf los te laten. Dus terug naar mijn ‘instap-model’ MacMini.
Mijn eerste advies is: koop hem niet. Het computertje is met MacOS Sierra (het nieuwste besturingssysteem) en (het niet uit te breiden) 4Gb werkgeheugen, oneindig traag. Jammer, want de processor en de videokaart zijn snel genoeg om goed te presteren. De bottleneck zit hem ook niet in het machientje zelf, maar in de harde schijf. De computer heeft veel tijd nodig om programma's op te starten. En door het beperkte werkgeheugen, gaat de computer al snel over tot het benutten van ‘virtueel geheugen’ op de harde schijf.
Ooit bood een harde schijf een extreem snelle vorm van dataopslag. Maar harde schijven hebben onvoldoende snelheid om de moderne processoren nog snel genoeg te kunnen voorzien van te verwerken data. Waar een SATAIII HDD schijf volgens de specificaties nog snelheden haalt van 210MB per seconde, wordt die snelheid alleen gehaald in testopstellingen, waarbij de data keurig achter elkaar op de schijf is weggeschreven. Echter de gegevens op een HDD staan vrijwel altijd door elkaar. En als de HDD gebruik wordt als ‘viruteel geheugen’ wordt de data heel veel gelezen, geschreven en herordend. Een HDD ‘verdoet’ in die situaties heel veel tijd met het bij elkaar zoeken van de gegevens en met het fysiek verplaatsen van de leesarm. Door die lange zoektijden haalt een HDD de snelheid volgens de specificaties meestal bij lange na niet.
Moderne hi-end computers worden daarom uitgerust met een SolidStateDrive (SSD). Een SSD is eigenlijk een super grote USB-geheugenstick, waar gegevens in flash-geheugen worden opgeslagen. Het voordeel is dat er geen bewegende onderdelen in zo'n ‘schijf’ zitten. Gegevens worden via elektronische weg benaderd waardoor in no-time geheugenposities uitgelezen kunnen worden. Een SSD presteert daardoor continue op de maximale transmissie-snelheid, die voor een USB gekoppeld apparaat ook nog eens ruim 2x hoger ligt dan van een HDD. En dat loont zich enorm als de schijf gebruikt wordt als virtueel geheugen of om een programma vanaf te laden.
Een SSD geheugen is echter een stuk duurder dan HDD ( € 200 tegen € 60 voor een 500GB schijf). En daarom zit in de goedkoopste Mac (ooit!) nog steeds alleen maar een HDD. Dat is een verkeerde keuze van Apple. Want je zou zomaar kunnen denken dat de MacMini een verschrikkelijk trage computer is.
Apple heeft dan wel ook MacMini modellen met een zgn Fusion-Disk. (een combinatie van HDD en SSD.) Maar die computertjes kosten zomaar € 400 a € 500 meer dan dit goedkoopste model.
Met het vervangen van de HDD voor een ‘vreemd merk’ SSD zou je voor € 109 klaar zijn. In theorie is dat mogelijk, maar in de praktijk is dat met het MacMini model een nogal complexe klus.
Er is een veel makkelijker oplossing, die nog een aantal andere voordelen biedt: koop gewoon een losse SSD schijf. Voor € 119,00 heb je een externe 250Gb SSD (of voor E 195,00 een 500Gb)
Het ligt misschien voor de hand om te denken aan een SSD schijf met (veel snellere) Thunderbolt aansluiting. Toch is een Thunderbolt schijf meer dan 2x duurder en het effect van een USB-SSD tov de interne HDD is op zichzelf al ‘verpletterend’ genoeg.
Hoeveel sneller is het dan?
Heel veel sneller. Het opstarten van de computer bijvoorbeeld duurt met de interne schijf 1:34 minuten. Met de USB-SSD slechts 43 seconden, ofwel 220% sneller. Maar vooral in het algemene gebruik merk je een enorme prestatieverbetering. Opeens heb je een prettig snelle werkcomputer in handen.
Is dat niet onhandig zo’n losse harde schijf?
De MacMini is een stationair computertje dat niet veel van zijn plek af zal komen. De grootste ramp die je kan treffen is dat je de schijf afkoppelt terwijl de computer aan staat. Bijvoorbeeld omdat je per ongeluk het verkeerde USB plugje eruit trekt. Ik ga het niet uitproberen, maar ik kan mij voorstellen dat er dan iets beschadigd raakt
Een losse opstartschijf heeft echter ook grote voordelen. Data-bescherming hebben we bij GRPHN nogal hoog in het vaandel staan. Het liefst zouden we onze computer beveiligen met FileFault encryptie. In een proefopstelling kwamen we echter tot de ontdekking dat die instelling je systeem aanzienlijk trager maakt. De opstelling met losse opstartschijf maakt het nu wel mogelijk om, als we op vakantie gaan, onze opstartschijf af te koppelen en het kleine handzame schijfje te bewaren in een fysieke brandkast.
De interne 500Gb schijf in de MacMini gebruik ik nu als TimeMachine schijf. Daarop bewaren we de backup’s wel ‘gecodeerd’. En met deze interne TimeMachine-backup kan je snel een nieuwe opstartschijf configureren, mocht er met de externe SSD schijf toch iets mis gaan.
Lees hier hoe je het systeem op je interne schijf op een externe schijf zet:
https://www.macworld.com/article/2907125/use-an-external-ssd-to-make-an-old-mac-feel-new-without-cracking-it-open.html
